Motor Soğutma Sistemi

Motor soğutma sistemleri, bütün motorlu araçlarda bulunması gereken araç mekanizmasıdır. Araçlarda belirli bir sıralama dizisi ile çalışmaktadır. İçten yanmalı araçlarda silindir içerisindeki yanmanın sonucunda motor hareket eder. Motordaki hareketlenme sonucu büyük bir ısı oluşur. Peki motor soğutma sistemi nedir? Kısaca motor soğutma sistemi, motorun çalışması için gerekli olan ısıyı elde etmek üzere termostat görevi görür. Farklı bir durum söz konusu olduğunda ısınarak yanar ve fazla ısınan yağ, eski özelliğini kaybederek etkisini yitirir. Bu durumda motor yağı değişimi yapılması gerekir. Aksi taktirde yağ motorun arızalanmasına yol açar. Elbette bunun çözümü, aracın motorunun soğutma çalışması değildir; araç motoru soğutulduğunda motor yağı kirlenerek yakıt tüketimini artırmaktadır. Motor soğutma sistemi işlemleri ya da motoru olduğundan fazla ısıtma işlemleri, motorun arızalanmasına neden olur. Bu durum, motor yağında tortu oluşumuna yol açtığı gibi daha fazla yakıt harcamasına da neden olur. Motorların silindir kapağı ve blok kısmı sıcağa ne kadar dayanıklı olursa olsun soğutulmaya ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle motor soğutma sistemi, motorun çalışma sıcaklığına uygun ölçüde sıcaklığı sağlamalıdır. 

Motor Nasıl Soğutulur?

Motorun soğutulması için birçok farklı yöntem uygulanmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:

• - Araç Seyir Hâlindeyken Rüzgârın Etkisiyle Soğutma: Araç hareket hâlinde iken motorda hava sirkülasyonu oluşur. Yavaş yavaş hızlanan araçta, rüzgârın soğutucu etkisiyle hareket eden motorun ısınması önlenir. Hareket hâlindeki motorun aşırı ısınmasını engelleyen rüzgâr, motorun ısısını dengeler. 
• - Motor Yağının Sürtünmeyi Azaltan Etkisiyle Soğutma: Motor yağının ısıyı soğutma özelliği bulunmaktadır. Araç motor yağının görevi, hareket hâlindeki motor yağının içerisindeki parçaların temasını azaltmak ve sürtünmeyi en düşük seviyeye indirmektir. Dolayısıyla motorda sürtünme azaldıkça araç motorunun ısısında azalma olacaktır.
• - Radyatör Vasıtasıyla Motor Yağını Soğutma: Motor soğutma işlemlerinde en önemli parçalardan bir tanesi radyatördür. Silindir kapak ve motor kısmında yer alan motor yağıyla temas etmeden transfer edildiği zaman motorun ısısı düşer. Radyatör, motor yağı ile hareket ederek motorun uygun sıcaklığa ulaşmasını sağlar. 

Motor Soğutma Sistemi Çeşitleri Nelerdir?

Motorun optimum sıcaklıkta çalışmasını sağlayarak motor soğutma sistemleri, aracınızın performansını artırır ve aşınmayı önler. Bu sistemler temel olarak iki türe ayrılır: 

• - Sıvı Soğutmalı Sistemler: Bu sistemde, motor bloğunun etrafındaki su kanalları aracılığıyla soğutma sıvısı dolaştırılır. Soğutma sıvısı, motorun fazla ısısını alır ve radyatör aracılığıyla dışarı atar. Radyatördeki sıvı, hava akışıyla soğutulur ve tekrar motora döner. Bu döngü, motorun sürekli olarak ideal sıcaklıkta kalmasını sağlar. Sıvı soğutmalı sistemler, genellikle yüksek performans gerektiren ve aşırı ısı üreten motorlarda tercih edilir.
• - Hava Soğutmalı Sistemler: Bu sistemde, motorun ısısı doğrudan havaya aktarılır. Motor bloğu ve silindirler, ısıyı dağıtmak için özel olarak tasarlanmış soğutma kanatlarına sahiptir. Hava, bu kanatlar arasından geçerken motorun ısısını alır ve dışarı atar. Hava soğutmalı sistemler daha basit ve hafif yapılıdır. Bu nedenle genellikle küçük motorlu araçlarda ve daha az ısı üreten uygulamalarda kullanılır.

Her iki motor soğutma sistemi de kendi avantaj ve dezavantajlarına sahiptir. Sıvı soğutmalı sistemler daha etkin soğutma sağlarken, hava soğutmalı sistemler daha az bakım gerektirir ve daha basit bir yapıya sahiptir. Motorun türü ve kullanım amacına göre uygun soğutma sistemi seçimi önem taşır.

Motor Soğutma Sistemleri Nelerdir?

Motorun aşırı ısınmasını engelleyerek aracın verimli ve güvenli çalışmasını sağlayan motor soğutma sistemleri bir dizi bileşenden oluşur. Bu sistemlerin temel parçaları şunlardır:

• - Radyatör: Eşanjör görevi görmektedir. Yani motor ısısı değiştirme görevi görmektedir. Soğutma sıvısı, motorun ısısını alarak kılcal kanalları olan radyatöre girer. Burada fanın ve rüzgârın etkisiyle soğutularak yeniden motor kanallarına gitmek üzere çıkış yapar. Radyatör kılcal kanalları, radyatörün yüzeyindeki sıcak sıvıyı daha kısa zamanda soğutmaya yarar.
• - Sirkülasyon Pompası: Bu parça, soğutma sıvısının sistem üzerinde basınçlı şekilde dönmesinden sorumludur. Böylece sıvı, en kısa zamanda sirküle olur ve soğuk olarak gönderilmesi gereken soğutma kanallarına iletilir.
• - Termostat: Motorun soğutma kanalları içerisinde bulunan suyun sıcaklığını ölçmektedir. Sıvının sıcaklığı istenen sıcaklıktan daha yüksek olduğunda termostat olayı fark eder ve motor, radyatör fanını devreye sokar. Böylece radyatörün istenilen sıcaklıktan daha fazla soğumasını sağlar. 
• - (Pervane) Radyatör Fanı: Radyatör fanı, termostattan aldığı emirle devreye girerek radyatördeki sıvıyı ve radyatörü soğutur. Bu sayede aracın motorunu soğutmak için sağlam bir altyapı oluşturulmuş olur.
• - Soğutma Sıvısı: Motorda bulunan sıcaklık derecesi artarak motor ısısı, soğutma sıvısına gönderilir. Isı derecesi artan sıvı radyatör üzerinde soğutularak aynı şekilde işlem devam eder. Soğutma sıvısı için yalnızca su kullanımı motor için sakıncalıdır. Motor ısısını soğutmak için yalnızca su kullanıldığı zaman araç zamanla paslanır. Kanalların genişliğini daraltarak metalin ısıyı iletme özelliğinin kaybolmasına yol açar. Ayrıca kış aylarında soğukların etkisiyle suyun donması sonucu motor bloğunda çatlamalara neden olabilir. Bu durumda araç motorunda büyük masraflara yol açar.
• - Soğutma Kanalları: Silindir kapağında bulunan silindir bloğu sayesinde soğutma sıvısı, motorda en çok ısınan bölgelerde dolaşma imkânı bulur. Soğutma kanalları sayesinde motor ısısı transfer edilerek soğutma sıvısına gönderilir.

Yukarıdaki parçaların her biri, motorun aşırı ısınmasını önlemek ve optimum çalışma sıcaklığını korumak için birlikte çalışır. Sistem düzgün çalışmadığında motor aşırı ısınabilir, bu da ciddi motor hasarına ve aracın performansında düşüşe yol açabilir. Bu yüzden soğutma sisteminin düzenli bakımı ve gerektiğinde uygun yedek parçalarla değiştirilmesi önemlidir. Orijinal yedek parça ihtiyacınız olduğunda Benim Parçam’ın uzman ekibinden destek alabilirsiniz. Siz de Opel, Seat ve Renault gibi markaların yanı sıra Dacia yedek parça ihtiyacınız olduğunda Benim Parçam’ı tercih edebilirsiniz.

Motor Soğutma Sistemleri Nasıl Çalışır?

Motor soğutma sistemlerinin çalışması için birçok yöntem uygulanmaktadır. Bu yöntemleri sırasıyla inceleyecek olursak şu şekildedir:

• - Motor soğutma sistemi, içerisinde belirli miktarda sıvı bulunan çevresi kapalı bir araç sistemidir.
• - Soğutma sıvısı, sistem içerisinde sürekli olarak sirkülasyon yaparak döner.
• - Motorun ısısı fazla çalıştığında sıcaklığı artar ve soğutma kanallarına gönderilir. 
• - Soğuyan sıvı yeniden ısınır ve sirkülasyon devam eder.
• - Motorda ısınan sıvı, basınçlı şekilde su pompası kullanılarak radyatöre gönderilir.
• - Radyatörün içindeki sıcak sıvı soğutularak motorda bulunan kanallara yeniden gönderilir.
• - Termostat içerisinde ısınan sıvının sıcaklığında artış gözlendiğinde termostat, radyatör fanını devreye sokar ve ısınan sıvının ekstra soğumasını sağlar.

Soğutma Sıvısı, Motor Yanma Odasına Sızdığında Ne Olur?

Soğutma sıvısı, motor yanma odasına sızdığı zaman yanma ile birlikte yüksek ısı ile karşılaşan soğutma sıvısı buharlaşarak egzoza gönderilir. Silindir kapağı ile silindir bloğu arasında yer alan yanma odasına, yani silindirin içine sızar. Yanma esnasında sıvı hava yakıtı ile karışır. Bu sırada yüksek ısıyla karşılaşan soğutma sıvısı buharlaşır ve egzoz odasına yeniden iletilir. Bu durum, egzoz borusundan yoğun şekilde beyaz bir duman çıkmasına neden olur. Bu durumda motor contası değiştirilmelidir. Motor contası değiştirilmediği taktirde sürekli olarak sorun yaşanmasına yol açar. Egzoz borusundan beyaz ve yoğun bir duman çıkışını gözlemlediğiniz zaman, mutlaka kapak contasını değiştirilmelisinizdir. Online yedek parça için Benim Parçam’ın kategorilerini inceleyebilirsiniz. Sitemiz üzerinden DC Automobiles, Seat ve Ford gibi pek çok markanın yanı sıra Citroen yedek parça ihtiyacınızı da karşılayabilirsiniz.

Motor Soğutma Sistemi Temizliği Ne Zaman Yapılmalıdır?

Yıl içerisinde birkaç kere olmak üzere ara ara motor soğutma sistemlerinin temizliği yapılmalıdır. Aksi takdirde temizliği yapılmayan soğutma sistemi görevini yerine getiremez ve motorun daha kısa zamanda bozulmasına neden olur. Genel olarak triger kayışı değiştirildiği zaman aynı anda devir daim pompası da değiştirilmektedir. O zaman motor soğutma sistemleri ister istemez temizlenir ve kısa zamanda temizlenme ihtiyacı olmaz. Fakat bunun dışındaki durumlarda ilgili sisteminin mutlaka temizlenmesi gerekir. Motor soğutma sistemi temizliği için yapılması gereken işlem, sıvı motorunun altında boşaltılmalıdır. Ardından motor soğutma haznesinin olduğu yerden suyun ekstra konması gerekir. Bu işlemden sonra motor soğutma sistemi temizliği tamamlanmış olur.

Motor Soğutma Sistemi Arızaları Nelerdir?

Genel olarak sıvı sisteminin sirküle edildiği zaman motor soğutma sistemi arızaları oluşabilir. Bu duruma, sistem üzerindeki borulardan ya da pompadan kaynaklanan tıkanıklık sebep olmaktadır. Tıkanıklık olduğu zaman sistem doğru düzgün çalışmayacaktır. Dolayısıyla motor, işlevini düzgün şekilde yapamayacaktır.

Önceki yazımıza https://www.benimparcam.com/blog/icerik/motor-yagi-cesitleri linkinden ulaşabilirsiniz.